Część III

Gdy budzę się następnego ranka, z głodu aż mnie skręca. Wciąż leży tu talerz z drugim naleśnikiem i gdy próbuję po niego sięgnąć, spadam z łóżka, uderzając kolanami o zimną, kamienną podłogę. Jakiś żuczek eksploruje powierzchnię naleśnika. Dawniej by mnie to obrzydziło, ale teraz jestem zbyt głodna, by się przejmować takimi drobiazgami. Strzepuję robaka, który czmycha szybko w stronę kąta, po czym zachłannie pochłaniam naleśnik, wpychając go do ust obiema rękami, i wylizuję palce.

Jedno trzeba oddać autorce; w „Pandemonium” znajdziemy całkiem sporo opisów pokazujących, że Oliver, w przeciwieństwie do takiej na przykład Meyer, zdaje sobie sprawę z tego, jak wyglądałby proces myślowy i reakcje człowieka żyjącego w ukryciu przed wszechmocną (ekhm, ekhm) władzą, na marginesie społeczeństwa...

Powoli się podnoszę, opierając się o łóżko. To pierwszy raz od wielu dni, kiedy stoję na nogach, to pierwszy raz, kiedy robię coś więcej, niż tylko czołgam się za potrzebą do metalowej miednicy w kącie, umieszczonej tam przez Raven. Przykucnięta w ciemności, ze spuszczoną głową i drżącymi udami - jak zwierzę, już nie człowiek.

...szkoda tylko, iż efekt końcowy psuje nieco fakt, że w roli naczelnej heroiny występuje nasza Wonder Woman, co z automatu każe mi wątpić w prawdziwość jej rzekomych zmagań. Waćpanna już zapomniała, jak to bez najmniejszych problemów powędrowała do kibelka po przymusowym wielogodzinnym leżakowaniu z rękami związanymi nad głową?

Lena postanawia rozejrzeć się po kryjówce – dosyć kiepska decyzja, biorąc pod uwagę, że ledwo powłóczy nogami, ale a drugiej strony ciężko się dziwić dziewczynie, że chciałaby rozeznać się w otoczeniu.

Korytarz jest wąski, dzięki czemu mogę się przytrzymywać obiema rękami ścian, posuwając się do przodu, odzyskując na nowo czucie w nogach i ciele. Framuga po mojej lewej, pozbawiona drzwi, wychodzi na wielkie pomieszczenie, w którym znajdują się z jednej strony lekarstwa, środki opatrunkowe i środki czystości, czyli gaza, mnóstwo tubek bacitracinu, setki kostek mydła, bandaże, a z drugiej cztery wąskie materace położone bezpośrednio na podłodze, pokryte stertą ubrań i koców.

Słowo daję, to wygląda tak, jakby autorka kpiła z własnego Gary'ego Stu, wymieniając wszystkie te rzeczy, które są potrzebne do wytrwania w dziczy, a których zajumanie z Portland bynajmniej nie zaprzątało złotolistnej głowy naszego bożka jesieni.

Nieco dalej mijam następne pomieszczenie, które musi być wykorzystywane w całości jako sypialnia: tutaj materace pokrywają niemal każdy centymetr kwadratowy podłogi, tak że pokój wygląda jak ogromna patchworkowa kołdra.

Ogarniają mnie wyrzuty sumienia. Najwyraźniej dostałam najlepsze łóżko i najlepszy pokój.

Najprawdopodobniej, aczkolwiek nie zdziwiłabym się, gdyby poza dobrymi serduszkami mieszkańcy schronienia kierowali się po prostu ostrożnością i uznali, że nie najlepszym pomysłem byłoby umieszczać niesprawdzoną świeżynkę razem z całą resztą zbiegów.

Wciąż zdumiewa mnie, jak bardzo myliłam się przez te wszystkie lata, kiedy wierzyłam w kłamstwa i pogłoski. Myślałam, że Odmieńcy to bestie. Myślałam, że rozerwą mnie na strzępy. Ale ci ludzie ocalili mnie, dali mi najwygodniejsze łóżko i pielęgnowali podczas choroby, nie oczekując niczego w zamian.

No, tego de facto jeszcze nie wiesz...

Okazało się, że zwierzęta są po drugiej stronie granicy — to tamte potwory w mundurach. Potrafią mówić cichym i łagodnym głosem, opowiadać kłamstwa i podrzynać ci gardło z uśmiechem na ustach.

Okej, Lena nie ma w tym momencie specjalnych powodów, by ciepło wspominać panią Jadzię (o swej familii ciepło nie myślała nigdy), ale dlaczego w jej myślach nie przewija się nawet ślad jakiejkolwiek podejrzliwości czy ostrożności wobec nowych gospodarzy? Nie zrozumcie mnie źle - dziewczynie właśnie zawalił się cały świat, została kompletnie sama, jest osłabiona i bezbronna, nic zatem dziwnego, że stara się szukać oparcia w Odmieńcach. Mimo wszystko miło byłoby zobaczyć, że panna Haloway zachowuje minimum dystansu; było nie było, całkiem niedawno wystąpiła przeciwko niej najbliższa rodzina, miałaby zatem wszelkie podstawy, by przyjąć pozycję obronną pod tytułem „Nie ufaj nikomu i niczemu (poza swym Tru Loffem)”.

Mijam kolejne pomieszczenia, niektóre przeznaczone do spania i jedno pełne niemal pustych półek: w jednym kącie stoi kilka puszek fasoli, do połowy zużyte opakowanie mąki i, co dziwne, zakurzony ekspres do kawy, w drugim zaś wiadra, puszki kawy i mop.

Zapasy niewielkie, ale jednak są; zanotowane.

Kolejny skręt w prawo i nagle korytarz kończy się w dużej sali, o wiele lepiej oświetlonej od innych. Kamienny zlew, podobny do tego w moim pokoju, biegnie wzdłuż całej ściany. Powyżej wisi długa półka, a na niej stoi kilka latarenek na baterie, które wypełniają pokój ciepłym światłem. Pośrodku ustawione są dwa duże, wąskie drewniane stoły, a wokół nich jest pełno ludzi.

Ok, na tym etapie lektury jest dosyć oczywiste, że Odmieńcom nie przelewa się, jeśli chodzi o dobra materialne. Po co marnować cenne baterie, które w swoim (nie tak znów długim) czasie mogą być na wagę złota? Przed chwilą dowiedzieliśmy się, że macie sporo mydła i bandaży, a zatem musicie mieć jakiś sposób na przemycanie towarów z krainy Małego Brata. Co wy na to, aby zaopatrzyć się w kilka świec? Albo wręcz spróbować zrobić je samemu? Na tym etapie powinniście już dawno wykoncypować, jak stworzyć coś z niczego.

Lena wchodzi do jadalni; na jej widok milkną rozmowy i obecni zaczynają się wpatrywać z ciekawością w nowy nabytek. Dziewczyna jest w dwójnasób zestresowana; nie dość, że ma na sobie tylko za duży podkoszulek, to w dodatku wśród Odmieńców znajdują się mężczyźni.

Na szczęście Raven przychodzi mi na ratunek. Wstaje i mówi:

— Musisz być głodna. — Wskazuje na chłopca siedzącego na końcu stołu, który może mieć jakieś trzynaście, czternaście lat: jest chudy, ale umięśniony, z twarzą upstrzoną kilkoma pryszczami.

— Squirrel — zwraca się do niego ostrym tonem. Wiewiórka. Kolejne dziwaczne przezwisko. — Skończyłeś jeść?

Swoją drogą, chyba już wiem, dlaczego Lenka utrzymała swoje imię: wyobrażacie sobie naczelną Mary Sue przyjmującą jako pseudonim Truskawkę czy innego Oposa?

...Z drugiej strony, znając logikę dzieł YA, panna Haloway jak nic wybrałaby jako alias Motylka czy inszą Poranną Rosę; z dwojga złego już chyba lepiej, żeby została przy oryginalnych danych osobowych.

— Tak — mówi powoli, spoglądając to na mnie, to na talerz.

Otulam się rękami.

— Wobec tego wstań. Lena nie ma gdzie usiąść.

— Ale... — Squirrel próbuje protestować, lecz Raven nie spuszcza z niego wzroku.

— Wstawaj, Squirrel. Niech będzie z ciebie jakiś pożytek. Leć sprawdzić gniazda, może przyszły jakieś wiadomości.

Liczyłam na to, że uda mi się jakoś przesunąć ten moment w czasie, ale niestety, nic z tego. Muszę się z Wami podzielić pewną tajemnicą: w rankingu moich ulubionych bohaterów „Delirium”, Raven zajmuje miejsce jedno oczko wyżej od Plastikowej Simorośli.

Uważam ją za jedną z najbardziej frustrujących postaci tej serii, choć aby w pełni wytłumaczyć, dlaczego tak jest, będziemy musiały z Beige uporać się ze wszystkimi tomami, włączając w to nowelki. Raven jest dla mnie bohaterką o sporym potencjale, który to zresztą potencjał będzie od czasu do czasu dawał o sobie znać w formie ciekawych scen z jej udziałem; fakt ten napawa mnie pewnym smutkiem, widać bowiem, co chciała przy jej tworzeniu uzyskać autorka – i jak dalece w ostatecznym rozrachunku oryginalny zamysł rozminął się z finalnym produktem.

Jedną z naczelnych powodów, dla którego jestem najszczęśliwsza, gdy postać ta tymczasowo znika z kart książki jest fakt, iż podczas lektury często gnębi mnie uczucie, że obserwuję zjawisko zakochania się autora we własnej pacynce – momentami nawet większe, niż to występujące w przypadku Mary Sue (ale nie PŚ, spokojnie, aż tak dużej rewolucji nie przewidujemy). Dość powiedzieć, że Raven jest stawiana przez wszystkich na piedestale, występuje jako lider grupy, jej rozkazy są słuchane bez szemrania - choć po lekturze całej serii doprawdy ciężko mi powiedzieć, czym dziewczyna zasłużyła sobie na taki posłuch wśród Odmieńców. Jak będziemy mieli szansę się niejednokrotnie przekonać na przestrzeni tych analiz, jej życiowe decyzje i czyny są... cokolwiek kontrowersyjne i zdumiewające swą pokrętną logiką.

Squirrel rzuca mi spojrzenie spode łba, ale posłusznie wstaje i wkłada do zlewu swój talerz, który ląduje z brzękiem na kamiennym dnie. Raven, która zdążyła już usiąść, krzyczy: „Psujesz — kupujesz, Squirrel!", co wywołuje kilka chichotów, a potem chłopak, tupiąc ostentacyjnie, wchodzi po kamiennych schodach znajdujących się w odległym końcu kuchni.

Autorko, proszę cię, niedawno cię pochwaliłam. Raven to nie kierownik kolonii, a Squirrel to nie zbuntowany nastolatek, któremu matka kazała oderwać się od kompa, żeby wyrzucić śmieci – w obecnej sytuacji chłopakowi nie powinno nawet przejść przez myśl, żeby rzucać jakimikolwiek przedmiotami, a reszta zgromadzenia, miast chichrać się z wątpliwej jakości żarciku, sama powinna w te pędy ruszyć tłumaczyć młodemu, że podobna niedbałość jest w ich sytuacji nie do zaakceptowania.

Raven nakazuje dziewczynie o imieniu Sara podać Lenie coś do jedzenia.

— Chodź, Lena. — Wydaje się delektować moim imieniem, jak gdyby jego wypowiadanie było wielkim przywilejem.

No ba; imię Mary Sue ma taką wagę w Oliverversum, że nikt nie ośmielił się go zmienić, nie zważając na ryzyko dekonspiracji.

— Nałożę ci na talerz. — Wskazuje ręką w stronę kąta: na starym piecu opalanym drewnem stoi ogromny wgnieciony metalowy kocioł i wypaczona patelnia z przykrywką. Obok zaś leżą bez ładu i składu talerze i półmiski nie od kompletu oraz kilka desek do krojenia.

Swoją drogą, zapamiętajcie ów opis tych wszystkich kuchennych utensyliów; już za chwilę zrobi się mocno zabawnie.

Ale żeby tam dotrzeć, muszę przejść obok obu stołów. Jeśli moje nogi przedtem były jak z waty, to teraz boję się, że w każdej chwili mogą się pode mną ugiąć. Co dziwne, męskie spojrzenia mają inną fakturę. Kobiece są ostre, oceniające, ich zaś gorętsze i bardziej przytłaczające, jak dotyk.

Ten opis brzmi dosyć...niepokojąco, biorąc pod uwagę, że Lena jest bezbronna, słaba i znajduje się na obcym terenie. W dodatku, spoiler alert, żaden z obecnych tu dżentelmenów nie ma wobec niej niecnych zamiarów, więc nie bardzo wiem, dlaczego autorka postanowiła ująć ten fragment w tak nieszczęśliwy sposób.

I o co chodzi z tymi „ostrymi i oceniającymi” spojrzeniami kobiet? To osada Odmieńców, a nie casting do „Top Model”; nie ma żadnego powodu, dla którego mieszkanki przybytku miałyby traktować nową dziewczynę z wrogością. Nie może wszak chodzić tylko o próbę zdemaskowania ewentualnego kapusia, bo dlaczego w takim układzie podejrzliwość nie miałaby malować się i na obliczach mężczyzn?

Lena idzie za Sarą przez całe pomieszczenie, mijając morze różnych twarzy:

Następny chłopak, nieco starszy, patrzy na mnie spode łba, i kobieta z długimi, rudawymi włosami, które opadają jej luźno na plecy. Przez chwilę nasze oczy spotykają się i serce mi staje. Myślę: mama.

Szybko okazuje się, że owa kobieta nie jest matką Leny – jest na to za młoda – ale dziewczyna uświadamia sobie, że pani Haloway może przecież być gdzieś w Głuszy, w którymś z azylów.

— Oto paćka — mówi Sara, gdy dochodzę do pieca.

Przejście przez salę wyczerpało mnie. Nie mogę uwierzyć, że to samo ciało jeszcze do niedawna wyprawiało się na dziesięciokilometrowe biegi oraz potrafiło przebiec sprintem w górę i w dół Munjoy Hill jak gdyby nigdy nic.

Dziewczyno, ty nawet postrzelona, głodna i spragniona jesteś w stanie pruć przez las przez całe dnie i noce; uwierz mi, twoje ciało ma się fenomenalnie.

Sara częstuje Lenę tak zwaną „paćką”, którą uciekinierzy jedzą, gdy zapasy są na wykończeniu: połączenie najróżniejszych zbóż, które gotuje się razem.

Sara bierze plastikowy talerz z dziecięcego zestawu, na którym sylwetki zwierząt w większości już się zamazały, i nakłada na jego środek porządną porcję brei.

Jeszcze chwileczkę, jeszcze momencik...

— Dobra wiadomość jest taka — Sara nie przestaje szczebiotać — że Roach ostatniego wieczoru wrócił z prezentem.

— To znaczy? — Staram się odszyfrować ich slang. — Przywiózł prowiant?

— Lepiej. — Sara szczerzy zęby w uśmiechu i zsuwa pokrywkę z drugiej patelni. W środku znajduje się złocistobrązowe mięso, smażone i kruchutkie, a jego rozkoszny zapach niemal doprowadza mnie do łez. — Królika.

Cóż, punkt dla niego, Jared przywiózłby cheetosy. I czy królik to nie prowiant?

Lena bardzo chce się posilić, ale nie czuje się pewnie wśród tylu obcych i nie ma zbytniej ochoty przesiadywać wśród nich; Sara wyczuwa jej niepokój i chwytając ją za łokieć, zaczyna prowadzić do stołu, proponując, że usiądzie obok dziewczyny.

To również jest zaskakujące. W Portland, jak i w innych miastach, ludzie rzadko się dotykają. Nawet Hana i ja prawie nigdy się nie obejmowałyśmy ani nie zarzucałyśmy sobie rąk na szyję, a przecież była to moja najlepsza przyjaciółka.

Ktoś tu już chyba zapominał o gali z okazji rozdania dyplomów i Hanie rzucającej się z impetem na plecy Leny podczas pożegnalnej fotki.

Wspomnienie Hany...najwyraźniej wywołuje u Leny skurcz w nodze, przez co dziewczyna omal się nie przewraca.

— Spokojnie. — Po drugiej stronie stołu siedzi jasnowłosy chłopak, ten, który wyglądał przedtem tak, jakby z trudem powstrzymywał śmiech. Podnosi brwi. Są tak samo jasne jak jego włosy, niemal niewidoczne. Tak jak Raven ma bliznę pod lewym uchem i podobnie jak u niej pewnie nie jest prawdziwa. Tylko niewyleczeni mieszkają w Głuszy. Tylko ludzie, którzy wybrali to miejsce lub zostali zmuszeni do ucieczki z miast.

Leno, nie chcę cię martwić, ale wyleczeni też mogliby jak najbardziej wybrać to miejsce...na przykład w celu infiltracji (#hipolitlubito).

. — Wszystko w porządku?

Nie odpowiadam. Nie jestem w stanie. Nagle wraca do mnie całe moje dawne życie spędzone wśród lęku i ostrzeżeń, a przez głowę przelatują szybko słowa: nielegalne, złe, sympatyk, choroba. Biorę głęboki oddech, próbuję odpędzić złe skojarzenia. To są słowa z Portland, stare słowa. One, tak jak i dawna ja, zostały za ogrodzeniem.

Hmm, przepraszam wszystkich shipperów, fałszywy alarm, wygląda na to, że to jednak nie Hana była źródłem gwałtownych wzruszeń Leny.

— Nic jej nie jest — wtrąca się Sara. — Jest po prostu głodna.

— Nic mi nie jest — powtarzam o kilka sekund za późno.

Chłopak znowu śmieje się ze mnie.

Oho, kogoś tu najwyraźniej bawią traumy ewidentnie doświadczonych przez los ludzi; szkoda, że rola Tru Loffa nr 2 jest już zaklepana, mielibyśmy mocnego kandydata.

Dziewczyny siadają, ku wielkiej uldze Leny, na samym krańcu stołu i...

...Och. Och. To właśnie ten moment. Uwaga, kochani; czas na jeden z moich najulubieńszych fragmentów „Pandemonium”:

— Nie mam widelca — mówię cicho.

Blondyn wybucha śmiechem, głośnym i przeciągłym. Tak samo Sara.

— Nie mamy tu widelców — odpowiada. — Ani łyżek. Niczego. Po prostu jedz.

Gdy ośmielam się podnieść wzrok, widzę, że ludzie wokół obserwują mnie i uśmiechają się, najwyraźniej rozbawieni. Jeden z nich, siwy mężczyzna, który musi mieć co najmniej siedemdziesiąt lat, spoglądając na mnie, kiwa głową zachęcająco, więc szybko spuszczam wzrok. Ze wstydu zalewa mnie fala gorąca. Mogłam się domyślić, że wszyscy tutaj mają w nosie sztućce i podobne zbytki.

…

…

… Czasami, czytając jakąś książkę, człowiek natyka się w niej na wątek lub scenę, które w teorii są zupełnie bez znaczenia dla fabuły jako takiej, ale które swym istnieniem determinują, jak czytelnik spoglądał będzie na całą resztę powieści.

To jest właśnie taka scena.

Scena, która boleśnie uświadomiła mi dwie rzeczy. Po pierwsze, Oliver najprawdopodobniej nie miała pojęcia, jak dokładnie wyglądać będzie akcja „Pandemonium”, gdy tworzyła pierwszą część serii. Po drugie – to jest ta chwila, w której naciągany dramatyzm niszczy jakiekolwiek prawdopodobieństwo akcji i raz na zawsze uniemożliwia mi traktowanie serio całego wątku Odmieńców.

Zacznijmy od problemu numer jeden jeden. Cofnijmy się do rozdziału osiemnastego „Delirium”:

„Nieco bliżej szczytu wzgórza natykamy się na zadbany biały dom pośrodku pola. Jakimś cudem wyszedł z blitzu bez szwanku i gdyby nie oderwana okiennica, która zwisa teraz pod dziwnym kątem, stukając delikatnie na wietrze, mógłby to być dom, jakich w Portland wiele.

– Czy ktoś tu teraz mieszka? – pytam Aleksa.

– Czasami ktoś się tu schroni, kiedy pada albo jest zimno. Ale tylko włóczędzy, Odmieńcy, którzy wybrali życie poza osadami. (…) Jest jednak dokładnie wysprzątany. Są tu łóżka, koce, ubrania – wszystko. Ja też przyniosłem tu swoje naczynia.”

Hm? Co powiedziałaś, Plastikowa Simoroślo?

Ja też przyniosłem tu swoje naczynia.

naczynia

naczynia

...No cóż, wygląda na to, że gwiazdy w Głuszy sprzyjają nielicznym.

I wiecie co? To nawet nie byłby z mojej strony zarzut; ostatecznie, nie ma nic dziwnego w tym, że różne skupiska uciekinierów radzą sobie z większym lub mniejszym powodzeniem w zależności od zaradności ich członków/dostępu do cywilizacji i zasobów. Jest tylko jeden problem: autorka nie przedstawia w tego w tym świetle.

Lena, skonfrontowana z warunkami życia w Zakazanym Lesie – na które, jak widzimy, składają się podstawowe braki w zaopatrzeniu – ani przez chwilę nie rozmyśla o tym, że najwyraźniej trafiła do niezwykle biednej osady (lub też, alternatywnie – że jej lubemu musiało wyjątkowo poszczęścić się w życiu). Przyjmuje za rzecz oczywistą, że Odmieńcy nie będą posiadali takich luksusów jak sztućce, choć przecież na własne oczy widziała obóz, w którym podobne przedmioty leżą luzem i najwyraźniej nikt nie obawia się ewentualnej kradzieży, co oznacza, że muszą panować tam znacznie lepsze warunki. Bohaterka zachowuje się tak, jakby ten wypad do Głuszy był pierwszym w jej życiu - a przecież to doskonały moment, by zmusić Lenę do refleksji na temat tego, czym naprawdę jest egzystencja na marginesie społeczeństwa i jak dalece odbiega ona zarówno od dawnych, sielankowych wizji dziewczyny, jak i romantycznych randek z PŚ.

...Co prowadzi nas do kolejnej frapującej kwestii.

Jakim cudem Lena – widząc, w jakiej biedzie żyją Odmieńcy – nie czuje chociażby lekkiego dysonansu poznawczego między tym, z czym przyszło jej się barować, a wizjami, jakie roztaczał nad nią jej leśny ludek?

„Zimne meble stoją w milczeniu, odarte ze wszystkich naszych osobistych akcentów, starych bluz od dresu i do połowy zużytych kremów przeciwsłonecznych.”

-”Delirium”, rozdział XX

Kochani, pamiętacie, jak podczas analizy pierwszego tomu wspominałam, że pewne fragmenty zabrzmią zupełnie inaczej z perspektywy kolejnych odsłon? Właśnie to miałam na myśli.

Plastikowa Simorośl urodziła i wychowała się w Głuszy. Nawet, jeżeli uznamy, że w jego obozowisku panowały bardziej sprzyjające warunki – wiemy, że natykał się na najróżniejszych wagabundów, od których musiał dowiedzieć się tego i owego o życiu w różnych częściach lasu, a zatem i o tym, że w świecie buntowników generalnie nie jest różowo, gdy chodzi o wszelakie materialne dobra.

Ta sama Plastikowa Simorośl nie ma żadnego problemu z tym, żeby beztrosko marnować najróżniejsze zapasy.

Jestem pewna, że Oliver w żadnym wypadku nie chciała odmalować swej złotowłosej pacynki w negatywnym świetle; ot, okrutnie zemścił się na niej brak spójnej wizji. Bo niestety – w tym momencie istnieją tylko dwa rozwiązania: albo PŚ jest kompletnie nieczułym egoistą, albo...no cóż...najnowsi przyjaciele Leny nie są najzaradniejszymi z ludzi.

I tu przechodzimy do problemu numer dwa.

Widzicie, ten wątek...Nie ma specjalnego sensu.

Jestem dziwnie przekonana, że autorka nie rozmyślała zbyt wiele nad tym akapitem – ot, kolejny przykład tego, jak to Odmieńcom ciężko w życiu. Sęk w tym, że owa naczyniowa drama jest cokolwiek ni w pięć, ni w dziewięć.

Primo: Jakim cudem w Głuszy zachowały się talerze, półmiski i patelnie, ale nie ostał się ani jeden widelczyk czy łyżka? Czyżby lokalne bojówki z rozmysłem bombardowały akurat te budynki, co do których była pewność, że znajdują się w nich jakiejkolwiek sztućce?

Secundo: Jak dowiemy się w tym rozdziale, Odmieńcy mają możliwość skombinowania sobie zapasów (widzieliśmy to zresztą już w scenie z lekami i kostkami mydła). Dlaczego zatem nie załatwić sobie z pięciu noży?

Tertio: Ludzkość to pomysłowy gatunek. Generalnie sprawa ma się tak, że jak czegoś nie mamy, to wymyślimy sposób, żeby to zdobyć, albo zmajstrować jakiś zamiennik. Naprawdę – żyjąc X lat w lesie, Odmieńcy już dawno powinni stać się mistrzami DIY.

Podsumowując: Jeden krótki cytat, a tyle analizatorskiej radości!

Biorę do rąk porcję królika i odrywam od kości mały kawałek mięsa. I nagle łzy szczęścia napływają mi do oczu: chyba nigdy w życiu nie jadłam czegoś tak pysznego.

— Dobre, nie? — pyta Sara, ale potrafię się zdobyć jedynie na kiwnięcie głową.

Nagle zapominam, że znajduję się w sali pełnej obcych i że wszyscy mnie obserwują. Wgryzam się w mięso jak zwierzę. Zagarniam palcami nieco brei i wkładam do ust. Nawet mi to smakuje. Ciotka Carol byłaby w szoku, gdyby mnie teraz ujrzała. Gdy byłam mała, nie byłam w stanie nawet jeść groszku, jeśli stykał się z kurczakiem na talerzu. Robiłam wyraźne przegródki na poszczególne części składowe obiadu.

Talerz robi się pusty stanowczo zbyt szybko — nie licząc kilku pozostałych na nim kości, jest absolutnie czysty. Wylizuję palce z resztek brei i wycieram usta wierzchem dłoni.

* wzdycha ciężko *

Widzicie, właśnie to miałam na myśli mówiąc, że Oliver, jeśli tylko chce, jest w stanie odmalować wcale udany obrazek osoby, która musi przystosować się do życia w spartańskich warunkach. To jest naprawdę dobry opis; na przestrzeni kilku zdań autorce udało się pokazać, jak bardzo głód potrafi zmienić człowieka, wymazać jego przyzwyczajenia, a nawet fobie. Ta książka miała potencjał, by stać się jeśli nie dobrym, to przynajmniej naprawdę przyzwoitym dziełem YA; cóż jednak z tego, kiedy pojawiające się tu i ówdzie perełki przysypane są kopcem jesiennych liści, ozdobionym licznymi fabularnymi bezsensami.

Posiłek dobiega końca, Raven zwołuje wszystkich na obchód:

Mijają mnie, z brzękiem wkładają talerze do zlewu

Co mówiłaś o braku sztućców, Saro?

Ludziska wychodzą, na miejscu zostają tylko targana nagłymi mdłościami Lena, Sara i Raven; ta ostatnia upewnia się, że nowemu nabytkowi nic nie jest, po czym proponuje, aby dziewczyna pomogła Sarze w zmywaniu, jeśli tylko czuje się na siłach.

— (...) A potem, Sara, zajmij się Leną. Lena, możesz rozejrzeć się po osadzie. Tylko nic na siłę. Nie mam ochoty znowu wlec cię z lasu.

— Jasne - powtarzam, a ona uśmiecha się z zadowoleniem.

Najwyraźniej jest przyzwyczajona do wydawania rozkazów.

* wzdycha znów * Uwierz mi, aż za bardzo.

— Jeszcze jedno, Sara (...) Znajdź dla Leny jakieś spodnie w magazynie, okej? Nie musi paradować półnaga.

No proszę, mają nawet magazyn z zapasowymi ciuchami! PŚ, patrz i ucz się!

Lena czerwieni się, słysząc ową uwagę, ale Raven zapewnia ją, że nie ma się czego wstydzić; nie jestem jednakże pewna, czy czyni to w najwłaściwszy ze sposobów:

— Nie przejmuj się - mówi. - Wszystko to widzieliśmy już wcześniej.

Paradowanie półnago przed obcymi mogłoby być mocno krępujące nawet dla współczesnych nastolatek; biorąc pod uwagę, skąd pochodzi Lena, zakrawa na cud, że w ogóle odważyła się wejść do jadalni. Czy naprawdę nie można było od razu naszykować dziewczynie pary gaci, coby nie musiała przeżywać katuszy podczas pierwszego wspólnego posiłku?

W domu Carol zmywałam naczynia co wieczór i nie sprawiało mi to żadnego problemu. Ale zmywanie w Głuszy to inna sprawa. Po pierwsze: woda. Sara prowadzi mnie z powrotem korytarzem do jednego z pomieszczeń, które mijałam w drodze do kuchni.(...)

— Tutaj trzymamy wodę. Przynosimy ją co rano. Nie ja, jestem na to jeszcze za mała. Robią to głównie chłopcy, czasami też Raven.

Głównie chłopcy i Raven, tak? Zapamiętajmy, ta informacja jeszcze nam się przyda.

Pochyla się w kącie nad wiadrami, które, jak teraz dostrzegam, są pełne. Łapie obiema rękami za uchwyt jednego z nich, stękając z wysiłku. Wiadro jest za duże, sięga jej niemal do pasa.

— Jeszcze jedno by się przydało — mówi do mnie. — To małe powinno wystarczyć. — Wytacza się z pokoju z wysiłkiem, niosąc wiadro przed sobą.

Jestem dziwnie pewna, że pomysł, by drobna, dwunastoletnia dziewczyna „hartowała się” dźwigając zbyt wielkie ciężary jest autorstwa Raven – i mam wszelkie powody, by ją o to podejrzewać – ale czy ktoś mógłby wytłumaczyć tej pani, że podobne ćwiczenie doprowadzi co najwyżej do tego, że:

a) Sara dostanie przepukliny i

b) za chwilę rozleje cenne zapasy?

Z zażenowaniem stwierdzam, że z trudem mogę unieść jedno z najmniejszych wiader. Metalowy uchwyt wbija mi się boleśnie w dłonie — a nie zdążyły z nich jeszcze zniknąć strupy i pęcherze, których nabawiłam się w czasie spędzonym samotnie w Głuszy — i nawet nie doszłam do korytarza, a już muszę postawić wiadro na ziemi i oprzeć się o ścianę.

No to co – założymy się, że RoboLena i tak da radę?

— Wszystko w porządku!? — krzyczy do mnie Sara.

— Tak! — odpowiadam nieco zbyt gwałtownie.

Nie mogę pozwolić, by przyszła mi z pomocą. Podnoszę wiadro znowu, posuwam się z trudem o kilka kolejnych kroków, stawiam je na ziemi, odpoczywam. W górę, parę kroczków, w dół, odpoczynek. W górę, parę kroczków, w dół, odpoczynek.

Gdy wreszcie docieram do kuchni, brak mi tchu, a do tego jestem mokra od potu i sól piecze mnie w oczy. Na szczęście Sara tego nie dostrzega.

Ta – daaam!

— Gotujemy wodę rano — mówi — żeby ją odkazić. Nie mamy wyjścia, bez tego pewnie siedzielibyśmy na kiblu od rana do wieczora. — W ostatnich słowach rozpoznaję Raven. To musi być jedna z jej mantr.

Muszę przyznać, że mantra „gotuj wodę, albo będziesz siedział na kiblu od rana do wieczora” jest całkiem chwytliwa, nawet jeśli niezbyt poetycka. I serio, czy zdaniem Leny tylko Raven zdołałaby wpaść na rewolucyjną myśl, że wodą z podejrzanego źródła można się łatwo struć?

— Skąd pochodzi ta woda? — pytam, zadowolona, że Sara jest teraz odwrócona do mnie plecami i mogę na chwilę odpocząć na ławce.

— Z Cocheco River — odpowiada. — To niezbyt daleko. Półtora kilometra, może dwa.

Nie mogę w to uwierzyć: po prostu nie potrafię sobie wyobrazić dźwigania tych wiader wypełnionych wodą przez dwa kilometry.

Och, słodka naiwności...

— Rzeką przypływa też nasze zaopatrzenie — terkocze dalej Sara. — Nasi przyjaciele zza granicy spławiają je. Cocheco River przepływa przez Rochester. — Chichocze. — Raven mówi, że niedługo każą rzece wypełniać deklarację celną.

… Spławiają rzeką zapasy.

… Te wszystkie bandaże, mąki i insze setki kostek mydła.

… Skoro najwyraźniej jakimś cudem nikt tego nie widzi...to może przy okazji poprosilibyście owych darczyńców o widelec albo dwa? Jak szaleć, to szaleć!

Dziewczyny podgrzewają wodę w wielkim garze, a Sara umila Lenie czas, opowiadając o mieszkańcach:

Dziadek jest najstarszy, potem Lu, skrót od Lucky, Szczęściara, która straciła palec na skutek paskudnej infekcji, ale przeżyła i zachowała w całości resztę kończyn

...Na miejscu Lu poczułabym się chyba nieco urażona tą ksywką.

dalej Bram, skrót od Bramble, Jeżyna, którego pewnego dnia znaleziono w Głuszy, w plątaninie jeżyn i cierni, jak gdyby podrzuciły go tam wilki.

Każde imię ma swoją historię, nawet Sara. Kiedy siedem lat temu przybyła do Głuszy ze swoją starszą siostrą, prosiła osadników, by dali jej nowe, odlotowe imię. Krzywi się na wspomnienie tego, jak marzyła o jakimś twardym pseudonimie, na przykład Ostrze albo Stal, ale Raven tylko się roześmiała, położyła rękę na jej głowie i powiedziała: „Dla mnie wyglądasz po prostu jak Sara". I tak została Sarą.

Primo: Raven, nikt cię nie pytał o zdanie. To imię miało się podobać jego przyszłej właścicielce, kilkuletniej, zagubionej i zapewne przerażonej dziewczynce, a nie tobie.

Secundo: Pomijając wszystko inne, to imię jest bez sensu – każdy inny mieszkaniec azylu dostał swoją ksywkę w związku z jakimś, choćby najbardziej błahym, wydarzeniem powiązanym z jego historią. Skąd zatem ta „Sara”?

— Która to twoja siostra? - pytam. (...)

— Nie ma jej już tutaj. Opuściła naszą osadę na początku tego lata. Dołączyła do RO. Wróci po mnie, jak tylko będę na tyle duża, bym mogła się do czegoś przydać. - W jej głosie słychać nutkę dumy, więc kiwam głową, chociaż nie mam pojęcia, co to takiego RO.

Innymi słowy, PŚ nie był ewenementem, do Głuszy można wrócić.

...Kwestia sztućców nadal pozostaje niewyjaśniona.

Kolejne imiona: Hunter, Myśliwy, jasnowłosy chłopak, który siedział przy stole naprzeciwko mnie („To jego imię z czasów »sprzed« - mówi Sara, wymawiając słowo »sprzed« nieco ciszej, jak gdyby było nieczyste - tak właściwie nie umie polować").

A niech to, wygląda na to, że Lena jednak nie jest unikalnym płatkiem śniegu!

I niech ktoś mi wreszcie wyjaśni, dlaczego niektórzy mogą ot, tak, zatrzymywać sobie stare imiona, pomimo rzekomo obowiązującej tu zasady kompletnego wymazywania przeszłości.

Jest jeszcze Tack, Pinezka, który przybył z północy kilka lat temu.

— Każdy mówi, że ma paskudny charakter - oświadcza Sara i znów w jej głosie słychać Raven.

...Dlaczego? Nie, serio – dlaczego? To była najnormalniejsza uwaga na świecie, a Lena nie zna Raven na tyle długo, by móc powiedzieć, które z wyrażeń (zwłaszcza takich, które nie wyróżniają się niczym specjalnym) pasowałyby do jej osobowości. Dlaczego wszystko zawsze z jakiegoś powodu musi prowadzić do Raven?

Z jej opisu wynika, że Tack to ten czarnowłosy chłopak, który patrzył na mnie wilkiem, gdy weszłam do kuchni. Jeśli zawsze spogląda w ten sposób, rozumiem, dlaczego ludzie twierdzą, że ma paskudny charakter.

— Dlaczego zwie się Tack? — pytam.

— Bo jest taki ostry - chichocze Sara. - Dziadek tak go nazwał.

Postanawiam trzymać się z dala od Tacka, o ile w ogóle tu zostanę.

No proszę, kolejny świetny kandydat na drugiego Tru Loffa (spoiler alert: znowu pudło)!

Lena angstuje, że nie pasuje do tego miejsca i wolałaby chyba, aby Raven nigdy jej nie uratowała, coby mogła połączyć się z PŚ w zaświatach; rozmyślania przerywa jej Sara, ogłaszając, że woda jest już ciepła.

To boleśnie żmudny proces: napełniamy jeden ze zlewów gorącą wodą, potem Sara nalewa płynu do zmywania, powoli, odmierzając dokładnie, żeby nie zmarnować ani kropli. Oto kolejna rzecz, która rzuca się tutaj w oczy: wszystko jest używane wiele razy — dopóki tylko się da, wszystko jest racjonowane, drobiazgowo odmierzane.

Odmierzane czy nie – macie tu płyn do zmywania.

Płyn. Do. Zmywania.

Coś, co niezależnie od dobrego gospodarowania wkrótce się skończy. Coś, co ewidentnie przybyło z zewnątrz.

...CZY NAPRAWDĘ NIE MOŻECIE SKOMBINOWAĆ SKĄDŚ TRZECH ŁYŻEK NA KRZYŻ???

— A co z Raven? — pytam, zanurzając ręce w gorącej wodzie.

— O co dokładnie pytasz? - Twarz Sary się rozjaśnia. Widać, że uwielbia Raven.

— Jaka jest jej historia? Skąd przyszła? Co robiła przedtem? — Nie wiem, dlaczego tak drążę ten temat. Pewnie jestem zwyczajnie ciekawa, jak stała się tym, kim jest: pewną siebie, zaciętą przywódczynią.

Twarz dziewczyny się zachmurza.

— Nie ma „przedtem" — ucina krótko temat, a potem milknie, po raz pierwszy od godziny. Zmywamy naczynia, nie zamieniając ani słowa.

I to już wszystko na dziś. A w następnym odcinku: zwiedzamy Głuszę.

Do zobaczenia!

Maryboo